کاشت بابونه در باغچه و گلدان: آموزش ساده و کاربردی

آیا می‌دانستید کاشت بابونه نه تنها زیبایی و عطر شیرینی را به باغ شما می‌بخشد، بلکه حشرات مفیدی مانند گرده‌افشان‌ها را نیز به فضای سبزتان دعوت می‌کند؟ در واقع، این گیاه ارزشمند قرن‌ها مورد توجه تمدن‌های کهن بوده است. یونانیان، مصریان و رومی‌های باستان بابونه را برای درمان بیماری‌های مختلفی از التهاب گرفته تا بی‌خوابی استفاده می‌کردند. همچنین، چای بابونه طعم فوق‌العاده‌ای دارد و بسیار آرامش‌بخش است، به‌خصوص برای افرادی که مشکل خواب دارند.

خوشبختانه، این گیاه با نام علمی Matricaria recutita به راحتی رشد می‌کند - به قدری که در برخی مناطق حتی ممکن است به‌عنوان یک آفت در نظر گرفته شود. شما می‌توانید بابونه را هم در باغچه و هم در گلدان‌های بزرگ پرورش دهید.

برای کاشت بابونه در گلدان، به یک ظرف با زهکشی مناسب و خاک سبک و غنی از مواد آلی نیاز دارید. نکته مهم این است که بذرهای بابونه برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند، بنابراین باید آن‌ها را در مکانی با نور مناسب قرار دهید.

در این مقاله، روش‌های آسان و کاربردی برای کاشت و نگهداری بابونه را به شما آموزش می‌دهیم تا بتوانید از گل‌های زیبا و خواص دارویی آن بهره‌مند شوید.

آموزش کاشت گل محمدی

آشنایی با بابونه و زمان مناسب کاشت

بابونه گنجینه‌ای از خواص در بین گیاهان دارویی است که قدمت استفاده از آن به هزاران سال پیش برمی‌گردد. این گیاه ارزشمند با نام علمی Matricaria chamomilla از خانواده آفتابگردان (Compositae) یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی جهان محسوب می‌شود.

تفاوت بابونه آلمانی و رومی

دو نوع اصلی بابونه وجود دارد: بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla) و بابونه رومی (Chamaemelum nobile):

• بابونه آلمانی

  : گیاهی یک‌ساله با ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر (گاهی تا ۶۰ سانتی‌متر) است که به صورت خودرو در مزارع و کنار جاده‌ها می‌روید. این نوع بابونه که به بابونه مجارستانی نیز معروف است، طعم شیرین‌تر و شبیه کاه و یونجه دارد و برای تهیه چای استفاده می‌شود.

• بابونه رومی

  : گیاهی چندساله با ارتفاع حدود ۳۰ سانتی‌متر است که به عنوان پوشش زمین استفاده می‌شود. این نوع که به بابونه انگلیسی نیز شهرت دارد، طعمی نزدیک به سیب تازه داشته و بیشتر برای تهیه روغن بابونه به‌کار می‌رود.

خواص دارویی و کاربردهای بابونه

بابونه سرشار از ترکیبات فعال مانند فلاونوئیدها، کومارین‌ها و اسانس‌های طبیعی است که خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند. این گیاه از دوران باستان برای درمان مشکلات متداولی مانند درد شکم، اسهال و بی‌خوابی استفاده می‌شده است. مردم رم باستان، یونان و مصر، گل بابونه خشک و روغن آن را به‌عنوان داروی گیاهی مصرف می‌کردند.

امروزه بابونه به‌شکل‌های مختلفی از جمله کپسول، قرص، عصاره، روغن یا پماد و کرم‌های پوستی عرضه می‌شود؛ هرچند متداول‌ترین شکل استفاده آن، به‌صورت دمنوش و چای است. این گیاه ارزشمند در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی مصارف فراوانی دارد و با خواص ضدباکتری، ضد‌افسردگی و ضد‌التهاب خود، در درمان سندرم پیش از قاعدگی، آرتروز زانو، مشکلات کبدی و اختلالات گوارشی کمک می‌کند.

بهترین زمان کاشت بابونه در باغچه و گلدان

بابونه را می‌توان هم به صورت پاییزه و هم بهاره کشت کرد:

• کشت پاییزه

  : بهترین زمان

  کاشت پاییزه بابونه

  در آبان ماه است. در ابتدای فصل پاییز، زمین را با ۵ تا ۱۰ تن کود پوسیده دامی آماده کنید.

• کشت بهاره

  : بهترین زمان برای کشت بهاره در اسفندماه، پس از گذشت خطر سرمازدگی است.

نکته مهم: بذر بابونه برای جوانه‌زنی نیاز به نور دارد و چنانچه عمیق زیر خاک قرار گیرد، درصد زیادی از بذرها با مشکل جوانه‌زنی مواجه خواهند شد. برای کاشت در گلدان، بذرها را سطحی و حدود ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر در خاک بکارید و آبیاری اولیه را بسیار آرام انجام دهید تا بذرها شسته نشوند.

آموزش کاشت سیر

آماده‌سازی خاک و محیط برای کاشت بابونه

آماده‌سازی محیط کاشت، یکی از مهم‌ترین مراحل در موفقیت پرورش بابونه است. با رعایت چند نکته ساده، می‌توانید شرایط ایده‌آلی برای رشد این گیاه معطر فراهم کنید.

انتخاب مکان مناسب با نور کافی

بابونه در مکانی با آفتاب کامل به بهترین شکل رشد می‌کند و معمولاً به حداقل ۵ تا ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز نیاز دارد. به خاطر داشته باشید که شکوفه‌دهی این گیاه در نور کامل با سرعت و جذابیت بیشتری صورت می‌پذیرد.

البته در مناطق با آب و هوای بسیار گرم، اندکی سایه بعدازظهر به جلوگیری از افتادگی گل‌ها کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد گیاهانی که در سایه کاشته می‌شوند، مقادیر بسیار کمی اسانس و کامازولن خواهند داشت.

برای انتخاب مکان مناسب، از کاشت بابونه در مناطقی با خاک رسی سنگین یا مناطق پرآب خودداری کنید، زیرا این شرایط می‌تواند باعث غرقابی و پوسیدگی ریشه شود.

Both Roman and German chamomile grow well in either full sun or partial shade. The plants will flower best in full sun, but in hot climates, a bit of partial shade is a better choice (especially during the hot afternoon hours) to avoid burning the delicate blooms. More sun typically leads to faster growth, but this plant grows rapidly by nature. "source"

ترجمه: هر دو نوع بابونه رومی و آلمانی در آفتاب کامل یا سایه جزئی به خوبی رشد می‌کنند. این گیاهان در آفتاب کامل بهترین گل را می‌دهند، اما در آب و هوای گرم، کمی سایه جزئی انتخاب بهتری است (به خصوص در ساعات گرم بعد از ظهر) تا از سوختن شکوفه‌های ظریف جلوگیری شود. آفتاب بیشتر معمولاً منجر به رشد سریع‌تر می‌شود، اما این گیاه ذاتاً به سرعت رشد می‌کند.

ویژگی‌های خاک مناسب برای رشد بهتر

بابونه خاک سبک شنی با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهد. این گیاه در خاک‌های با pH بین ۵.۵ تا ۷.۵ بهترین رشد را دارد، هرچند برخی منابع محدوده pH مناسب را بین ۴.۸ تا ۸ عنوان می‌کنند.

نکته جالب اینکه بابونه خاک‌های خیلی غنی را دوست ندارد. این گیاه می‌تواند در خاک‌های فاقد مواد مغذی نیز رشد کند، اما در این حالت ساقه‌ها ظریف‌تر و ریشه‌ها سست‌تر می‌شوند.

قبل از کاشت بابونه، خاک را با استفاده از چنگال باغچه شل کنید تا امکان نفوذ بهتر ریشه و زهکشی مناسب آب فراهم شود. علاوه بر این، حتماً علف‌های هرز و زباله‌ها را از منطقه کاشت جدا کنید تا از رقابت برای مواد مغذی جلوگیری شود.

نقش کمپوست و مواد آلی در تقویت خاک

افزودن کمپوست به خاک، مزایای متعددی برای رشد بابونه دارد. کمپوست با افزایش میزان مواد آلی در خاک، موجب بهبود ساختار فیزیکی، زهکشی مناسب‌تر و افزایش حاصلخیزی آن می‌شود.

کمپوست حاوی طیف کاملی از مواد مغذی ضروری گیاه است و عناصر ماکرو و ریز مغذی را فراهم می‌کند که اغلب در کودهای مصنوعی وجود ندارند. مزیت دیگر کمپوست این است که مواد مغذی را به آرامی آزاد می‌کند و خطر شسته شدن آنها را کاهش می‌دهد.

استفاده از مواد آلی مانند کمپوست، ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش می‌دهد، در حالی که زهکشی را نیز بهبود می‌بخشد. این ویژگی به‌ویژه برای خاک‌های رسی بسیار مهم است.

بهترین کود برای رنگ دهی انگور

روش کاشت بابونه در باغچه و گلدان

پس از آماده‌سازی محیط، اکنون وقت آن رسیده که به اصل ماجرا، یعنی کاشت بابونه بپردازیم. فرآیند کاشت بابونه چندان پیچیده نیست، اما رعایت برخی نکات کلیدی، تفاوت بزرگی در نتیجه نهایی ایجاد می‌کند.

کاشت بذر در گلدان با زهکشی مناسب

برای کاشت بابونه در گلدان، نخست گلدانی با عمق کافی و سوراخ‌های زهکشی مناسب انتخاب کنید تا از تجمع آب و پوسیدگی ریشه‌ها جلوگیری شود. خاک گلدان باید سبک و غنی از مواد آلی باشد. می‌توانید از مخلوطی از خاک باغچه، پرلیت و کمی کمپوست استفاده کنید. بذرهای بابونه را به صورت سطحی در خاک بکارید (حدود ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر) زیرا برای جوانه‌زنی نیاز به نور دارند. سپس گلدان را در مکانی گرم با دمای ۱۸ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد قرار دهید.

کاشت در باغچه با فاصله‌گذاری اصولی

در ابتدای فصل پاییز یا اواخر زمستان، زمین باغچه را با کود پوسیده دامی آماده کنید. با استفاده از شیارزن، خطوطی به فاصله ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر ایجاد کنید. پس از آبیاری اولیه و گذشت یک یا دو روز، بذرها را روی زمین بپاشید و برای چسبیدن بذرها به خاک، سطح را غلطک بزنید. برای هر هکتار به ۳ تا ۴.۵ کیلوگرم بذر با کیفیت نیاز است. علاوه بر این، استفاده از روش‌های نوین آبیاری مانند نوار تیپ، به یکنواختی رشد گیاه کمک می‌کند.

نکات مهم در کاشت اولیه و آبیاری بعد از کاشت بابونه

آبیاری اولیه بابونه بسیار حساس است و باید با دقت انجام شود تا بذرها شسته نشوند. آبیاری دوم را ۲ تا ۳ روز پس از آبیاری اول انجام دهید. خاک را همواره مرطوب نگه دارید، اما از غرقاب شدن آن جلوگیری کنید. برای بررسی نیاز به آبیاری، انگشت خود را حدود یک اینچ در خاک فرو کنید؛ اگر خشک بود، آبیاری کنید. بذرهای بابونه معمولاً پس از ۱۰ تا ۱۴ روز جوانه می‌زنند. در هفته‌های اول رشد، گیاه به حدود یک اینچ آب در هفته نیاز دارد.

آبیاری سیر از کاشت تا برداشت محصول سالم

مراقبت، برداشت و استفاده از بابونه

پس از موفقیت در کاشت بابونه، مراقبت و برداشت صحیح نقش مهمی در بهره‌مندی از خواص بی‌نظیر این گیاه دارویی دارد.

برنامه آبیاری و تغذیه گیاه

بابونه کمی خشکی‌دوست است و نسبتاً به کم‌آبی مقاوم می‌باشد. آبیاری عمیق پس از خشک شدن خاک، بهترین روش برای تضمین رشد مطلوب است. در فصول گرم (بهار و تابستان) به آبیاری بیشتری نیاز دارد، اما همواره باید از غرقاب شدن خاک جلوگیری کنید.

برای تغذیه مناسب، ماهی یک‌بار کوددهی با کود مخصوص گیاهان آپارتمانی کافی است، هرچند بابونه در خاک‌های کم‌غذا هم به خوبی رشد می‌کند.

نحوه برداشت گل‌ها در زمان مناسب

زمان مناسب برداشت بابونه هنگامی است که گل‌ها کاملاً باز شده باشند و گلچه‌های سفید زبانه‌ای به صورت افقی قرار گرفته باشند. بهترین زمان روز برای برداشت، اوایل ظهر است که گیاه بیشترین مقدار اسانس را دارد.

برداشت به همراه حداکثر ۵ سانتی‌متر از دم‌گل انجام شود، زیرا ساقه‌های بلندتر کیفیت اسانس را کاهش می‌دهند. توجه داشته باشید که برداشت در روزهای ابری و سرد مناسب نیست.

خشک‌کردن و نگهداری بابونه

گل‌ها را پس از برداشت بلافاصله باید خشک کرد، زیرا تأخیر سبب تغییر رنگ و کاهش کیفیت اسانس می‌شود. برای خشک کردن، گل‌ها را در مکانی تمیز، با تهویه مناسب و دور از نور مستقیم خورشید پهن کنید.

ارتفاع گل‌های پهن شده نباید بیشتر از ۱۰ سانتی‌متر باشد تا از کپک‌زدگی جلوگیری شود. پس از خشک شدن، آن‌ها را در ظروف دربسته و در مکان خنک و تاریک نگهداری کنید.

نکات کلیدی کاشت بابونه

کاشت بابونه یکی از ساده‌ترین و مفیدترین تجربه‌های باغبانی است که هر کسی می‌تواند در خانه انجام دهد:

• زمان کاشت: بهترین زمان کاشت بابونه در باغچه و گلدان آبان‌ماه (پاییزه) یا اسفندماه (بهاره) است تا از سرمازدگی جلوگیری شود.

• کاشت سطحی: بذرهای بابونه را فقط ۰.۵ تا ۱ سانتی‌متر در خاک بکارید زیرا برای جوانه‌زنی به نور نیاز دارند.

• خاک مناسب: خاک سبک شنی با زهکشی خوب و pH بین ۵.۵ تا ۷.۵ انتخاب کنید و از خاک‌های رسی سنگین اجتناب کنید.

• نور کافی: گیاه روزانه حداقل ۵-۶ ساعت نور مستقیم خورشید نیاز دارد تا بهترین شکوفه‌دهی را داشته باشد.

• آبیاری هوشمند: خاک را مرطوب نگه دارید اما از غرقاب شدن جلوگیری کنید - بابونه کمی خشکی‌دوست است.

• برداشت بهینه: گل‌ها را در اوایل ظهر و زمانی که کاملاً باز شده‌اند برداشت کنید تا بیشترین اسانس را داشته باشند.

بابونه نه تنها زیبایی و عطر شیرینی به فضای شما می‌بخشد، بلکه با خواص دارویی و آرامش‌بخش چای آن، سلامتی شما را نیز تضمین می‌کند.

سوالات متداول

[faq_accordion]

منابع خارجی:

thespruce

-

rhs.org

-

almanac