راهنمای کامل کوددهی درخت کیوی
کوددهی درخت کیوی میتواند برداشت محصول شما را تا دو یا حتی سه برابر افزایش دهد. این حقیقتی است که بسیاری از باغداران موفق کیوی به آن دست یافتهاند.
میوه کیوی با مدیریت صحیح قابلیت نگهداری بین ۳ تا ۴ ماه را دارد و اگر میزان رطوبت، دمای سردخانه و کوددهی مناسب باشد، این مدت حتی تا ۹ ماه نیز افزایش مییابد. درختان کیوی برای رشد مطلوب به آفتاب کامل، خاک شنی حاوی هوموس کافی و آبیاری مناسب نیاز دارند، همچنین سالانه به حداقل ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن و ۱۶۵ کیلوگرم پتاسیم در هکتار نیاز دارند.
بهترین کود برای درخت کیوی باید متناسب با مرحله رشد آن انتخاب شود. کودهای مخصوص کیوی شامل کود NPK (۱۲-۱۲-۳۶)، کود پتاسیم و کودهای تقویتکننده هستند که در مراحل مختلف رشد این میوه مانند زمان گلدهی کیوی باید مصرف شوند. هدف ما از انتخاب برنامه کودی مناسب، دستیابی به بالاترین تناژ در واحد سطح و تولید میوه با کیفیت است.
یک برنامه کوددهی موفق از طریق آزمایش خاک و برگ، ارزیابی عملکرد و کیفیت میوه و با توجه به علائم ظاهری و سابقه کوددهی به دست میآید. استفاده از هورمونها و کودهای محلولپاشی یا آبیاری بهترین راه برای افزایش سایز میوه کیوی است.
در این راهنمای کامل، ما تمام مراحل کوددهی درخت کیوی از زمان کاشت تا برداشت محصول را با جزئیات کامل بررسی میکنیم تا شما نیز بتوانید به بهترین عملکرد در باغ کیوی خود دست پیدا کنید.
مرتبط با هدف شما کاشت کیوی از صفر تا صد کاشت، داشت و برداشت
شناخت نیازهای درخت کیوی برای رشد بهتر
شناختن دقیق نیازهای درخت کیوی، اساس موفقیت در پرورش و حصول محصول عالی است. درخت کیوی با داشتن شرایط مناسب رشد، بیشترین میزان محصول را تولید میکند که این امر، کوددهی صحیح را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
شرایط آبوهوایی مناسب
درخت کیوی در اقلیم معتدل بهخوبی رشد میکند و به دلیل حساسیت به سرما و گرمای شدید، انتخاب منطقه مناسب اهمیت زیادی دارد. دمای مطلوب برای رشد این درخت بین ۱۴ تا ۲۴ درجه سانتیگراد است. درخت کیوی میتواند دمای تابستانی تا ۴۲ درجه را تحمل کند، اما دمای بیش از ۴۰ درجه برای آن مناسب نیست.
از نظر مقاومت به سرما، درختان بالغ کیوی قادرند دمای تا ۱۰ درجه زیر صفر را تحمل کنند، اگرچه نهالهای جوان حساسیت بیشتری به سرما دارند. نکته مهم اینکه در زمان برداشت میوه (آبان ماه)، سرمای بیش از ۵ درجه زیر صفر میتواند به محصول آسیب برساند.
میزان بارندگی مناسب برای درختان کیوی حداقل ۱۰۰۰ میلیمتر در سال است. درخت کیوی به رطوبت هوای بالا نیاز دارد و بهترین رطوبت نسبی برای آن حدود ۷۵ درصد است. برای تشکیل میوه، این درخت نیاز به ۶۰۰ تا ۹۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد در فصل خواب دارد.
در ایران، استانهای مازندران و گیلان به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب، بهترین مناطق برای کشت این درخت محسوب میشوند.
نوع خاک و PH مناسب
درختان کیوی به خاک مناسب با زهکشی خوب و هوموس کافی نیاز دارند. بهترین نوع خاک برای کشت کیوی، خاکهای شنی هوموسدار یا مخلوطی از ماسه بادی و کود دامی پوسیده (با نسبت ۵۰٪ به ۵۰٪) است. خاکهای لومی و سیلتی-لوم برای رشد کیوی مناسبتر از خاکهای شنی-لوم هستند.
مهمترین ویژگی خاک برای درختان کیوی:
سبک بودن و قابلیت نفوذپذیری مناسب
غنی از مواد آلی و هوموس
دارای زهکشی مناسب برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه
عاری از شوری (حساسیت به نمکهای بُر و سدیم)
اسیدیته (pH) مناسب خاک برای کشت کیوی بین ۵.۵ تا ۶.۵ است. درخت کیوی به آهک موجود در خاکهای قلیایی حساس بوده و مقادیر بیشتر آهک سبب کلروز (زردی برگ) میشود. در خاکهای با pH کمتر از ۵.۵، افزودن مقداری آهک به خاک ضروری است.
به دلیل حساسیت بالا به پوسیدگی ریشه، کشت کیوی در اراضی با بافت سنگین توصیه نمیشود. عمده ریشههای کیوی در عمق ۳۰ سانتیمتری خاک گسترش مییابد.
نیازهای نوری و آبیاری
درختان کیوی روزانه به حداقل ۶ تا ۸ ساعت نور کامل آفتاب نیاز دارند. قرار گرفتن در سایه باعث کاهش فتوسنتز و در نتیجه کاهش تولید محصول میشود. در شرایط نوری مناسب، میوههای تولید شده از کیفیت و ماندگاری بهتری برخوردار هستند. به طور میانگین، درخت کیوی به حدود ۱۸۰۰ ساعت نور در سال نیاز دارد، با حداقل ۱۵۰ ساعت در هر ماه.
آبیاری مناسب یکی از عوامل کلیدی در پرورش موفق کیوی است. این درخت در فصل رویشی به مقدار زیادی آب نیاز دارد که در بیشتر مناطق نمیتواند فقط توسط باران تأمین شود. نیاز آبی سالانه کیوی حدود ۱۵۰۰ میلیمتر است که با تقسیم آن بر ۱۲ ماه، میزان نیاز هر ماه حدود ۱۲۵ میلیمتر و نیاز هفتگی حدود ۳۲ میلیمتر میشود.
برای داشتن محصول خوب و رشد مناسب، آبیاری باید هفتهای دو مرتبه و هر بار به مقدار کافی انجام شود. آبیاری باید به صورت متناوب و کوتاهمدت باشد، به گونهای که خاک همیشه نیمهمرطوب بماند. در تابستان و در دمای ۳۲ درجه سانتیگراد، درختان کیوی به ۵۵ متر مکعب آب در هکتار در روز نیاز دارند.
بین روشهای مختلف آبیاری (سنتی، قطرهای و میکروجت)، سیستم میکروجت برای باغات کیوی مناسبتر است. این روش باید توسط متخصصین اجرا شود تا تمام سطح باغ به صورت یکنواخت آبیاری شود. هر میکروجت میتواند تا شعاع ۵۰ تا ۷۵ سانتیمتری خاک اطراف خود را آبیاری نماید.
اهمیت کوددهی درخت کیوی و زمانبندی آن
تغذیه مناسب درخت کیوی، کلید دستیابی به محصول باکیفیت است. تحقیقات نشان میدهد که کوددهی صحیح میتواند میزان برداشت را تا دو یا حتی سه برابر افزایش دهد. در این بخش، اهمیت کوددهی و زمانبندی مناسب آن را بررسی میکنیم.
مرحله رشد درخت کیوی | نوع کود پیشنهادی | روش مصرف | هدف و توضیحات |
|---|---|---|---|
تشکیل برگ (اوایل بهار) | کود NPK (20-20-20) + هیومیک اسید | محلولپاشی یا آبیاری | تقویت جوانهزنی و رشد اولیه ریشه |
قبل از گلدهی | کود فروتست + روی + بور + آمینو اسید | محلولپاشی | تحریک گلدهی و افزایش باردهی |
تشکیل میوه | کلسیم، روی، هیومیک اسید | محلولپاشی | افزایش اندازه اولیه میوه و استحکام بافت |
رشد و درشت شدن میوه | سولوپتاس (پتاس بالا) + مقدار کم اوره | کودآبیاری | انتقال قند به میوه و افزایش درشتی |
رنگگیری و پیشرس کردن | نیترات پتاسیم + کلسیمبور | محلولپاشی | بهبود رنگ، طعم و ماندگاری میوه |
چرا کوددهی برای کیوی حیاتی است؟
تغذیه درخت کیوی یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر رشد، نمو و کیفیت میوه است. کیفیت میوه کیوی در زمان برداشت و طی دوران ذخیرهسازی مستقیماً به وضعیت آن از لحاظ عناصر غذایی بستگی دارد. بنابراین، برای دستیابی به عملکرد بالاتر، استفاده از کودهای آلی و شیمیایی در باغهای کیوی ضروری است.
اگرچه کاربرد عناصر غذایی معمولاً منجر به افزایش عملکرد میشود، اما باید توجه داشت که مصرف مقادیر زیاد یا نامتعادل کود، اثرات منفی به همراه خواهد داشت. برای مثال، سطوح بالای نیتروژن در میوه کیوی باعث نرم شدن آن طی دوره انبارداری میشود.
تحقیقات نشان داده است بیش از ۶۵٪ جذب سالیانه عناصر غذایی توسط برگها در ده هفته اول رشد درختان انجام میشود. به همین دلیل، کوددهی مناسب در زمان شروع رشد درختان بسیار اهمیت دارد.
مزایای کوددهی صحیح و بهموقع:
افزایش قابل توجه در تناژ محصول
بهبود کیفیت و سایز میوه
افزایش ماندگاری میوه در انبار
تقویت سیستم ایمنی گیاه در برابر بیماریها
بهبود رنگ و طعم میوه
چه زمانی باید کوددهی را شروع کرد؟
زمانبندی کوددهی نقش مهمی در اثربخشی آن دارد. بهترین زمان برای شروع کوددهی درخت کیوی یک سال پس از کاشت نهال است. از نظر فصلی، بهترین زمان کوددهی فصل بهار و پس از برداشت محصول است.
تغذیه درختان کیوی از طریق مصرف کودهای شیمیایی معمولاً بعد از برداشت میوه شروع میشود و تا شروع دوره گلدهی در فصل بعد ادامه مییابد. در این میان:
کودهای پتاسه، فسفاته و عناصر کممصرف بعد از برداشت میوه تا قبل از شروع رشد سالیانه قابل مصرف هستند.
کودهای ازته بعد از شروع رشد ریشه و به صورت تقسیطی طی ۴ مرحله تا شروع گلدهی مصرف میشوند.
همچنین در زمان رشد میوه، کوددهی باید ادامه یابد تا محصولی پربارتر و بازارپسندتر تولید شود. البته باید توجه داشت که درختچههای جوان به کود حساس هستند، اما پس از سال اول رشد، کوددهی منظم را فراموش نکنید.
“Balanced fertilization with nitrogen, phosphorus and potassium significantly improves kiwifruit yield and fruit quality.” — MDPI, Effect of Organic Manures on Growth, Yield, Leaf Nutrient Uptake and Soil Properties of Kiwifruit
ترجمه:کوددهی متعادل با نیتروژن، فسفر و پتاسیم به طور قابل توجهی عملکرد کیوی و کیفیت میوه را بهبود میبخشد.
نقش آزمایش خاک در برنامهریزی کوددهی
یک برنامه کوددهی موفقیتآمیز از طریق انجام آزمایش خاک و برگ، ارزیابی عملکرد و کیفیت میوه و با توجه به علائم ظاهری و سابقه کوددهی به دست میآید. بهترین راه برای دانستن اینکه از چه فرمولی استفاده کنید، آزمایش خاک است. این آزمایش به شما میگوید خاک چه عناصری کمبود دارد و باید به آن اضافه شود.
آزمون برگ نسبت به آزمون خاک راهنمای تشخیص بهتری برای درختان کیوی با ریشههای پراکنده است. نمونهبرداری از برگ کیوی باید در یکی از این دو زمان انجام شود:
قبل از تشکیل میوه و از برگهای جوان روی شاخسارههای رشد فصل جاری
بلافاصله پس از تشکیل میوه از دومین برگ (همراه با دمبرگ) بعد از آخرین میوه روی شاخسارههای باردهنده
از آنجا که مقدار سالیانه کود مصرفی به موقعیت منطقه، نوع خاک، سن درختان، نحوه هرس، میزان رشد و باردهی درختان بستگی دارد، انجام آزمایش خاک پیش از تدوین برنامه کوددهی بسیار ضروری است.
بهترین کودها برای درخت کیوی
انتخاب کود مناسب برای درخت کیوی نقش کلیدی در عملکرد و کیفیت محصول نهایی دارد. بررسی دقیق انواع کودهای مؤثر میتواند راهگشای باغداران برای دستیابی به میوههای درشتتر و باکیفیتتر باشد.
کودهای طبیعی: هیومیک اسید، کود دامی، جلبک دریایی
اسید هیومیک یکی از مواد طبیعی است که به شکل ارگانیک در خاکها، اقیانوسها و زغال سنگ وجود دارد و از تجزیه بقایای گیاهان و جانوران طی سالیان دراز به وجود میآید. این کود قهوهای رنگ در سه شکل مایع، پودری و گرانوله تولید میشود که نوع مایع آن برای سیستم آبیاری قطرهای بسیار مناسب است. استفاده از اسید هیومیک برای کیوی باعث تقویت قدرت جوانهزنی و تحریک گلدهی میشود.
کود دامی نیز گزینه مناسبی برای درختان کیوی است. مقدار مصرف آن برای هر بوته حدود ۲۰ کیلوگرم میباشد و باید در اطراف منطقه ریشه گیاهان استفاده شود. در صورتی که خاک شنی حاوی هوموس را برای کاشت کیوی انتخاب نکردهاید، میتوانید مخلوط کودهای دامی پوسیده و ماسه بادی را با نسبت پنجاه به پنجاه جایگزین کنید.
علاوه بر این، کود جلبک دریایی باعث رشد مطلوب درختان کیوی و افزایش حجم ریشه میشود. هر درخت کیوی به ۳۰۰ الی ۵۰۰ گرم کود جلبک دریایی نیاز دارد. این کود ضمن از بین بردن بیماریهای ریشه، به تضمین سلامت درخت و افزایش حاصلخیزی خاک کمک میکند.
کودهای شیمیایی: کود NPK کیوی، پتاسیم، فسفر
درختان کیوی برای رشد مطلوب، سالانه به حدود ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن و ۱۶۵ کیلوگرم پتاسیم در هکتار نیاز دارند. کودهای NPK متعادل (۲۰-۲۰-۲۰) که به "سه بیست" معروف هستند، برای درختان کیوی بسیار مفید میباشند. این کودها به دلیل متعادل بودن سه عنصر مغذی و مایع بودن، در ایجاد میوههای سالم و باکیفیت نقش مهمی دارند.
پتاسیم عنصری کلیدی در افزایش سایز، رنگ و کیفیت میوه کیوی است. کمبود پتاسیم باعث رشد ضعیف در زمان جوانهزنی میشود. بنابراین، یکی از بهترین کودها برای میوه کیوی، کودهای پتاس بالا میباشد.
کودهای میکرو: آهن، روی، منگنز
عناصر میکرو نقش مهمی در تغذیه درختان کیوی دارند. براساس پژوهشها، برای هر تاک کیوی حدود ۲۰۰ گرم سولفات منگنز، ۲۰۰ گرم سولفات روی و ۵۰ گرم اسید بوریک نیاز است. همچنین منگنز، منیزیم و سولفات از ریزمغذیهایی هستند که موقع کوددهی درخت کیوی باید از کودهای میکرو حاوی آنها استفاده کرد.
محلولپاشی با کودهای میکرو کامل در طول دوره رشد (قبل از آغاز گلدهی، زمان فندقه شدن میوهها، یک ماه بعد از محلولپاشی مرحله دوم) در افزایش تناژ محصول و سبزینگی درخت نقش بسزایی دارد. بهعلاوه، برای تامین تمامی عناصر و مواد مورد نیاز گیاه برای جوانهزنی و گلدهی مناسب بهتر است از کودهای ریزمغذی به همراه کود جلبک دریایی و آمینو اسید استفاده شود.
عنصر غذایی | مقدار توصیهشده (کیلوگرم در هکتار) | زمان مصرف | نکته کاربردی |
|---|---|---|---|
نیتروژن (N) | 150–180 | بهار تا پیش از گلدهی | مصرف بیش از حد باعث نرم شدن میوه میشود |
فسفر (P₂O₅) | 80–100 | پیش از جوانهزنی | کمک به رشد ریشه و گلدهی |
پتاسیم (K₂O) | 160–200 | از تشکیل میوه تا برداشت | افزایش سایز، رنگ و ماندگاری میوه |
منیزیم و منگنز | 20–40 | طول دوره رشد | حفظ سبزینگی برگ |
بور و روی | 5–10 | قبل از گلدهی | افزایش تشکیل میوه و باردهی |
مراحل کوددهی درخت کیوی از بهار تا برداشت
برنامه زمانبندی کوددهی درخت کیوی، عامل تعیینکننده در کیفیت و کمیت محصول نهایی است. برای دستیابی به نتیجه مطلوب، باید در هر مرحله از رشد درخت، کود مناسب را استفاده کنیم.
کوددهی در زمان تشکیل برگ
در این مرحله برای تامین عناصر اولیه و ماکرو مورد نیاز برای جوانهزنی و افزایش تولید برگ و ریشه، استفاده از کودهای حاوی ازت، فسفر و پتاسیم با درصد مناسب ضروری است. محلولپاشی کودهای NPK با نسبت متعادل (۲۰-۲۰-۲۰) به همراه هیومیک اسید برای ریشهزایی بهتر توصیه میشود.
کوددهی قبل از گلدهی
در این مرحله برای تامین تمامی عناصر و مواد مورد نیاز گیاه، استفاده از کودهای ریزمغذی همراه با کود جلبک دریایی و آمینو اسید پیشنهاد میشود. محلولپاشی کودهای فروتست و ترکیب روی و بور با آمینو اسید در این مرحله موثر است.
کوددهی در زمان تشکیل میوه
پس از تشکیل میوه اولیه (نخودی شدن)، محلولپاشی با کودهای حاوی کلسیم، روی و سایر ریزمغذیها تاثیر زیادی بر افزایش ظرفیت بزرگ شدن میوه دارد. استفاده از ترکیبات هیومیک اسید در این مرحله به منظور جلوگیری از ایجاد تنش محیطی و تغذیهای توصیه میشود.
کوددهی در زمان رشد و درشت شدن میوه
در مراحل بعد از تشکیل میوه، پتاسیم نقش مهمی در انتقال مواد قندی به میوه و درشت شدن آن دارد. استفاده از کودهای پتاسیمی با حلالیت بالا (مانند سولوپتاس) به صورت کودآبیاری و سیلیکات پتاسیم به صورت محلولپاشی توصیه میشود. مصرف مقدار اندکی اوره در کنار سولوپتاس باعث رقیق شدن شیرابه سلولی و افزایش سرعت انتقال مواد میشود.
کوددهی برای رنگگیری و پیشرس کردن
برای پیشرس کردن میوه، استفاده از کودهای پتاسیم مانند نیترات پتاسیم و برخی هورمونها تا ۲۰ روز قبل از برداشت مناسب است. محلولپاشی کودهای کلسیمبور در این مرحله به افزایش کیفیت میوه کمک میکند. بهتر است این کودها به صورت محلولپاشی استفاده شوند زیرا جذب سریعتری داشته و کارایی بیشتری دارند.
نکات مهم در مصرف کود و جلوگیری از خطا
اجرای صحیح برنامه کوددهی به اندازه انتخاب نوع کود در موفقیت باغ کیوی اهمیت دارد. رعایت نکات کاربردی زیر میتواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و اثربخشی کودها را افزایش دهد.
نحوه صحیح محلولپاشی و آبیاری
امروزه به دلیل کمبود منابع آبی، استفاده از روشهای نوین آبیاری مانند آبیاری قطرهای و میکروجت برای باغات کیوی توصیه میشود. در این سیستمها، امکان کوددهی همزمان با آبیاری وجود دارد. برای محلولپاشی برگی، غلظت مناسب بسیار مهم است. محلولپاشی اوره با غلظت ۵ در هزار در چهار نوبت (فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر) و دی آمونیوم فسفات، کلرید پتاسیم و سولفات منیزیم هر کدام با غلظت ۵ در هزار در دو نوبت توصیه میشود.
ترکیب کودها و تست اولیه
قبل از مخلوط کردن چند نوع کود، باید ابتدا آنها را در مقادیر کوچک آزمایش کنید. همچنین محلول کود آماده شده حتماً باید در طی چند ساعت استفاده شود، در غیر اینصورت دچار مشکل خواهید شد. برای حلالیت بهتر کودهای پودری، ابتدا آنها را در یک گالن ۵ لیتری به تدریج ریخته، کاملاً حل کنید و سپس به تانکر مرکزی منتقل نمایید. در صورت امکان از تانکرهای دارای همزن برای سمپاشی استفاده کنید.
بهترین زمان مصرف کود در روز
بهترین زمان برای محلولپاشی در درختان کیوی، اوایل صبح یا هنگام غروب است. این زمانبندی به کاهش تبخیر و افزایش جذب کود کمک میکند. برای استفاده از کود فروتست برای درخت کیوی کافی است کود مایع را در دستگاههای مخصوص به همراه آب بدون کلر رقیق کرده و سمپاشی را در ساعات ابتدایی روز و هنگام غروب انجام دهید. انجام محلولپاشی در زمان و شرایط مناسب باعث بهبود کمیت و کیفیت کیوی میگردد.
“Excessive nitrogen application in kiwifruit can lead to softer fruits and reduced storage life.”
— Acta Horticulturae, Relationship Between Nitrogen and Fruit Quality in Kiwifruit (ISHS, 1999)ترجمه: مصرف بیش از حد نیتروژن در کیوی میتواند منجر به نرم شدن میوهها و کاهش ماندگاری آنها شود.
نتیجه گیری
درختان کیوی با برنامه کوددهی مناسب میتوانند محصولی با کیفیت عالی و تناژ بالا تولید کنند. بدون شک، کوددهی صحیح و بهموقع نقش اساسی در افزایش دو تا سه برابری محصول این میوه ارزشمند دارد. تغذیه متعادل درخت کیوی از طریق ترکیب مناسب کودهای ماکرو همچون ازت، فسفر و پتاسیم همراه با ریزمغذیهایی مانند آهن، روی و منگنز، رمز موفقیت در پرورش این محصول است.
آزمایش خاک و برگ قبل از تدوین برنامه کوددهی، اساسیترین گام برای تعیین نیازهای واقعی درختان شما محسوب میشود. علاوه بر این، زمانبندی دقیق کاربرد کودها از مرحله تشکیل برگ تا رنگگیری میوه، تأثیر چشمگیری بر عملکرد نهایی باغ دارد.
باغداران موفق همواره به این نکته توجه دارند که کوددهی باید متناسب با مراحل فنولوژیکی درخت کیوی انجام شود. بنابراین، استفاده از کودهای متعادل NPK قبل از گلدهی، کودهای کلسیمی در زمان تشکیل میوه و کودهای پتاسیمی هنگام رشد و درشت شدن میوه، راهبردی مناسب برای تولید محصولی با ماندگاری بالا است.
در نهایت، موفقیت شما در پرورش کیوی به رعایت اصول صحیح کوددهی، شناخت دقیق نیازهای درخت و انتخاب کودهای مناسب بستگی دارد. بدین ترتیب، با رعایت توصیههای ارائه شده در این راهنما میتوانید به برداشت محصولی با کیفیت بالا و قابل رقابت در بازارهای داخلی و خارجی دست یابید. قطعاً، تلاش و دقت شما در مدیریت تغذیه باغ، به زودی با میوههای درشت، خوشرنگ و شیرین کیوی پاداش داده خواهد شد.
سوالات متداول
[faq_accordion]
دیدگاه شما چیه؟
نظرت برامون خیلی ارزشمنده! تجربه یا دیدگاهت رو درباره این مطلب بنویس 🌱