آبیاری درخت کیوی یکی از مهم‌ترین چالش‌های پرورش این میوه ارزشمند است. کیوی به آب فراوانی نیاز دارد، اما مصرف بیش از حد آب نیز می‌تواند برای گیاه مضر باشد.

نحوه آبیاری درخت کیوی باید به صورت متناوب و کوتاه مدت انجام شود تا خاک همیشه حالت نیمه مرطوب داشته باشد. این مسئله بخصوص برای نهال‌های جوان کیوی اهمیت بیشتری دارد، زیرا آن‌ها در فصول خشک سال نسبت به کمبود رطوبت هوا بسیار حساس هستند. بهترین زمان آبیاری درخت کیوی در سال اول کاشت زمانی است که ریشه‌ها باید به طور دائم در خاک کاملاً مرطوب نگهداری شوند، البته به گونه‌ای که اطراف ریشه را لجن نگیرد.

از میان سه روش آبیاری متداول شامل آبیاری سطحی، آبیاری میکروجت و آبیاری قطره‌ای، روش میکروجت در باغات شمال کشور توسعه بیشتری یافته و از دو روش دیگر مناسب‌تر است. در ادامه این مقاله، با جزئیات بیشتری درباره روش‌های صحیح آبیاری درخت کیوی آشنا خواهید شد.

مرتبط با هدف شما کاشت کیوی از صفر تا صد کاشت، داشت و برداشت

شناخت نیاز آبی درخت کیوی

درخت کیوی به عنوان یکی از گیاهان پرمصرف از نظر آبی شناخته می‌شود. شناخت دقیق نیازهای آبی این گیاه، کلید موفقیت در پرورش و بهره‌برداری مطلوب از آن است. برای داشتن باغی پربار، باید با جزئیات نیاز آبی درخت کیوی آشنا شوید.

چرا کیوی به آب زیاد نیاز دارد؟

درخت کیوی بومی مناطق پرباران چین است و با توجه به رشد رویشی زیاد، نیاز بالایی به آب دارد. این درختچه سالیانه به حدود ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ مترمکعب آب در هکتار نیاز دارد. به طور دقیق‌تر، نیاز سالیانه کیوی حدود ۱۵۰۰ میلی‌متر آب است که با تقسیم آن بر ۱۲ ماه، میزان نیاز هر ماه به ۱۲۵ میلی‌متر می‌رسد.

نیاز آبی بالای کیوی به دلیل سیستم برگ‌های وسیع و سطح تبخیر بالای این گیاه است. اقلیم مناسب برای رشد کیوی باید دارای حداقل ۱۰۰۰ میلی‌لیتر بارش سالانه باشد. علاوه بر این، در مناطقی با تابستان‌های گرم تا ۴۵ درجه سانتیگراد، در صورت تأمین آب کافی (۷۴-۹۳ مترمکعب در هکتار در روز) می‌توان به کشت آن اقدام کرد.

برنامه و نیاز آبی درخت کیوی

تأثیر کم‌آبی بر رشد و میوه‌دهی

کم‌آبیاری به عنوان یک عامل تنش‌زا، بر ویژگی‌های رویشی و فیزیولوژیک گیاهان اثر می‌گذارد. درخت کیوی نسبت به کم‌آبی بسیار حساس است و کمبود آب تأثیرات منفی زیر را به دنبال دارد:

• گل‌ها پژمرده شده و می‌ریزند

• میوه‌ها کوچک مانده و به حالت طبیعی بزرگ نمی‌شوند

• برگ‌ها پژمرده شده و ممکن است بریزند

• درخت قادر به تولید شاخه‌های جوان نیست

• میزان عملکرد در سال بعد نیز کاهش می‌یابد

تنش آبی به‌خصوص در فصل تابستان، اندازه میوه و عملکرد آن را به شدت کاهش می‌دهد. همچنین بدون آبیاری کافی در مرحله درشت شدن میوه، درخت طی مرحله بزرگ شدن سلول‌های میوه با مشکل مواجه شده و توان لازم برای درشتی نهایی فراهم نخواهد شد.

New Zealand Kiwifruit Growers Association (NZKGI). Kiwifruit Book — بخش «Irrigation & orchard development».

لینک منبع:

https://www.nzkgi.org.nz/wp-content/uploads/2021/04/NZKGI_Kiwifruit_Book_Chapter_2.pdf

نقش رطوبت خاک در سلامت ریشه

خاک مناسب برای کاشت درخت کیوی باید همواره مرطوب باشد. به همین جهت آبیاری مناسب به منظور حفظ رطوبت خاک اهمیت بسیاری دارد. با این وجود، آبیاری بیش از اندازه نیز می‌تواند به آن آسیب برساند.

کیوی حساسیت زیادی به رطوبت زیاد اطراف طوقه و ریشه دارد و سریعاً به بیماری‌های قارچی طوقه آلوده می‌شود. اگر رطوبت بیش از حد به محل طوقه برسد، جذب درست آب توسط ریشه‌ها مختل شده و درخت آسیب جدی می‌بیند. از سوی دیگر، نهال‌های جوان کیوی در مواقع خشک سال نسبت به خشکی هوا حساس هستند.

ایده‌آل این است که خاک همیشه حالت نیمه‌مرطوب داشته باشد. برگ‌های گیاه نباید هرگز حالت پلاسیدگی به خود بگیرند، زیرا در این صورت صدمه زیادی به رشد و تولید میوه وارد می‌شود.

بهترین زمان آبیاری درخت کیوی

زمان‌بندی مناسب برای آبیاری درخت کیوی، نقش مهمی در سلامت و باردهی این گیاه ایفا می‌کند. برای داشتن محصول با کیفیت، باید با زمان‌های مناسب آبیاری آشنا شوید.

آبیاری در فصل بهار و تابستان

آبیاری درخت کیوی معمولا از اوایل اردیبهشت ماه شروع و تا اوایل آبان ادامه دارد. در طول این دوره، آبیاری باید حداقل هفته‌ای دو بار و به میزان زیاد انجام شود. البته، تعداد دفعات آبیاری به گرمای هوای منطقه نیز بستگی دارد؛ هر چه دمای هوای منطقه بالاتر باشد، باید تعداد دفعات و میزان آبیاری را افزایش داد.

بهترین زمان آبیاری زمانی است که خورشید غروب کرده یا هنوز طلوع نکرده است. آبیاری در ظهر که خورشید وسط آسمان است، موجب تبخیر آب و هدر رفتن آن می‌شود و اگر آب روی برگ‌ها بریزد، لکه‌های سوختگی ایجاد می‌کند.

نحوه آبیاری درخت کیوی در سال اول

آبیاری نهال کیوی از زمان احداث باغ تا ۲ سال اول، به‌خصوص در خاک‌های کم‌عمق، اهمیت فراوانی دارد. نهال‌های حاصل از قلمه، سطح برگ زیادی داشته و نیاز فراوانی به آب دارند. در سال اول، ریشه‌ها باید به طور دائم در خاک مرطوب نگهداری شوند، اما به گونه‌ای که اطراف ریشه لجن نشود.

به طور کلی، نهال‌های جوان کیوی در فصول خشک سال نسبت به خشکی بسیار حساس هستند و آبیاری باید به مقدار کم و کوتاه مدت انجام گیرد تا آب ماندگی در پای درخت ایجاد نشده و برگ‌های گیاه پژمرده نشوند.

تفاوت آبیاری در روزهای گرم و خنک

در فصل‌های گرم و خشک، آبیاری کیوی باید به‌صورت هفتگی انجام شود. در روزهای گرم، مصرف آب توسط گیاه بیشتر است، بنابراین باید تعداد دفعات آبیاری را افزایش داد. نیاز سالیانه کیوی، حدود ۱۵۰۰ میلی‌متر آب است که با تقسیم آن بر ۱۲ ماه، میزان نیاز هر ماه ۱۲۵ میلی‌متر می‌شود. همچنین با تقسیم میزان آب مورد نیاز هر ماه بر تعداد هفته، نیاز هفتگی گیاه حدود ۳۲ میلی‌متر برآورد می‌شود.

این گیاه در زمستان و زمان استراحت به آبیاری دستی نیاز ندارد و آبیاری از طریق بارش کفایت می‌کند. اگر در منطقه آب و هوایی مرطوب زراعت می‌کنید، زمان مناسب آبیاری صبح‌ها را انتخاب کنید، زیرا اگر در بعدازظهر آن‌ها را آبیاری کنید، گیاه و خاک، بیشتر زمان شب را مرطوب می‌مانند و این موجب پیشرفت آفات خواهد شد.

روش‌های مختلف آبیاری درخت کیوی

[caption id="attachment_7274" align="aligncenter" width="675"]

آبیاری درخت کیوی به روش های مختلف[/caption]

امروزه با توجه به کمبود منابع آبی، استفاده از روش‌های نوین آبیاری برای درخت کیوی ضروری است. در این بخش، سه روش اصلی آبیاری این درخت را بررسی می‌کنیم.

مقایسه روش‌های آبیاری درخت کیوی

آبیاری قطره‌ای

آبیاری قطره‌ای مناسب‌ترین روش برای درخت کیوی است. در این روش، آب از طریق لوله‌ها به پای گیاه منتقل شده و توسط قطره‌چکان‌ها دقیقاً محل ریشه آبیاری می‌شود. این سیستم باعث صرفه‌جویی در مصرف آب، بهبود کیفیت محصول، افزایش تولید و کاهش رشد علف‌های هرز می‌شود. همچنین امکان کوددهی همراه با آبیاری را فراهم می‌کند.

آبیاری میکروجت

در روش میکروجت، یک شاخه لوله اصلی عمود بر ردیف‌های کاشت قرار می‌گیرد و انشعاباتی در راستای هر ردیف در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری نصب می‌شود. برای هر درخت دو میکروجت تعبیه می‌گردد که تا شعاع ۵۰ تا ۷۵ سانتی‌متری خاک را مرطوب نگه می‌دارد. باید دقت کرد پاشش آب به تنه درخت برخورد نکند، زیرا باعث پوسیدگی و رشد قارچ‌ها می‌شود.

آبیاری سطحی و سنتی

روش‌های سنتی شامل آبیاری کرتی و نشتی هستند که در گذشته متداول بودند. در باغ‌های تازه احداث شده، با ایجاد جوی‌هایی در جهت شیب زمین، آب مازاد را از دسترس ریشه خارج می‌کنند.

مقایسه مزایا و معایب هر روش

مزایای روش‌های نوین:

• یکنواختی توزیع آب بالاتر در روش‌های نوین (۷۷ تا ۸۵ درصد)

• صرفه‌جویی در مصرف آب (تا ۸۵ درصد در آبیاری قطره‌ای)

• امکان استفاده برای کوددهی

• کاهش هزینه‌های نگهداری در طولانی مدت

در ایران حدود ۹۰ درصد باغ‌های کیوی از سیستم‌های آبیاری تحت فشار استفاده می‌کنند که نشان‌دهنده اهمیت و کارایی این روش‌هاست.

نکات فنی و مراقبتی در آبیاری

برای داشتن سیستم آبیاری کارآمد در باغ کیوی، رعایت اصول فنی و مراقبتی ضروری است. این نکات به حفظ سلامت درخت و افزایش بهره‌وری سیستم آبیاری کمک می‌کند.

نصب صحیح سیستم آبیاری

در نصب سیستم آبیاری قطره‌ای، قطره‌چکان‌ها در سال اول در فاصله ۲۰ سانتی‌متری پایه درخت قرار می‌گیرند و در سال دوم باید دو قطره‌چکان در فاصله ۴۵-۳۰ سانتی‌متری تنه نصب شود. برای سیستم میکروجت، لوله اصلی در جهت عمود بر ردیف‌های کاشت و انشعاب‌های فرعی در ارتفاع ۹۰ سانتی‌متری زمین نصب می‌شوند.

جلوگیری از پوسیدگی تنه

پوسیدگی فیتوفتورایی یکی از مهم‌ترین بیماری‌های کیوی است که در خاک‌های اشباع شدت می‌یابد. برای پیشگیری، باید از برخورد آب با تنه درخت جلوگیری کرد. در آبیاری قطره‌ای، قطره‌چکان‌ها و در آبیاری بارانی، آب‌پاش‌ها طوری تنظیم شوند که آب روی تنه و طوقه نریزد.

تنظیم فشار آب در لوله‌ها

محاسبه قطر لوله‌ها در تمام مسیر باید بر اساس محاسبات هیدرولیکی انجام شود تا فشار آب در انتهای لوله‌ها کاهش نیابد. در طراحی سیستم، باید توانایی تأمین حداقل ۱۰۰ لیتر آب برای هر تاک بالغ در روز در نظر گرفته شود.

Food and Agriculture Organization (FAO) — مقاله

Effects of water and fertilizer deficit regulation with drip irrigation on kiwifruit …

لینک منبع:

https://agris.fao.org/search/en/providers/122436/records/675980a0c7a957febdf967a5

نکات نگهداری سیستم آبیاری

برای نگهداری مناسب سیستم آبیاری:

• از ایجاد حالت اشباع خاک برای مدت طولانی (بیش از ۲۴ ساعت) جلوگیری کنید

• بهتر است آبیاری در دفعات بیشتر ولی زمان‌های کوتاه انجام شود

• برای مناطق دارای بارش‌های مداوم، زهکش مناسب ایجاد کنید

• ابزارهای هرس را با بردوفیکس ضدعفونی کنید

نتیجه گیری

در مجموع، آبیاری درخت کیوی یکی از عوامل کلیدی در موفقیت کشت و افزایش باردهی این میوه حساس است. تأمین رطوبت کافی بدون ایجاد حالت اشباع در خاک، تضمین‌کننده رشد سالم ریشه‌ها و میوه‌های درشت و باکیفیت خواهد بود. انتخاب روش مناسب آبیاری مانند سیستم قطره‌ای یا میکروجت، نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود، بلکه با توزیع یکنواخت رطوبت، از بروز بیماری‌های قارچی در طوقه و ریشه جلوگیری می‌کند.

از سوی دیگر، تنظیم زمان آبیاری بر اساس فصل، نوع خاک و سن درخت، نقشی تعیین‌کننده در سلامت گیاه دارد. درک دقیق نیاز آبی درخت کیوی و استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری می‌تواند عملکرد باغ را به میزان چشمگیری افزایش دهد. بنابراین، مدیریت علمی آبیاری درخت کیوی نه تنها باعث پایداری تولید و صرفه‌جویی در منابع آبی می‌شود، بلکه مسیر رسیدن به باغی پربار، سالم و اقتصادی را هموار می‌سازد.

سوالات متداول

[faq_accordion]